Każdy z nas ma temperament, który sprawia, że jesteśmy wyjątkowi. To zespół cech, warunkujących nasze zachowanie i postępowanie. Jednak czym on tak dokładnie jest i jakie są typy temperamentu?
Co to jest temperament?
Temperament to zespół cech osobowościowych, który sprawia, że jesteśmy tacy, jacy jesteśmy, że zachowujemy się w swoisty dla nas sposób. Ujawnia się on praktycznie od początku naszego życia. Już u noworodka można zauważyć pewne cechy temperamentu: jedne dzieci są spokojne i dużo śpią, inne śmieją się i chętniej gaworzą, jeszcze inne często płaczą i są nerwowe. Te zachowania można uznać za zalążki temperamentu, który w kolejnych latach życia będzie się rozwijał wraz ze sferą intelektualną oraz inteligencją.
Skąd się bierze temperament?
Zwykle cechy te dziedziczymy po rodzicach, dziadkach, czasem dalszych przodkach. To niejako fundament, na jakim zbudujemy swoją osobowość.
Temperament oraz osobowość kształtują się przez całe życie. Co ma wpływ na temperament i czy może on zmienić się w ciągu życia? Temperament określa się mianem względnie stałego zespołu cech, bardziej dynamicznie zmienia się osobowość człowieka na skutek zmian, jakie zachodzą w jego życiu, np. gdy kobieta zostaje matką, traci się bliską osobę lub ktoś przeżył śmierć kliniczną bądź doświadczył traumy.
Typy, rodzaje temperamentu według Hipokratesa
Autorem najpopularniejszego, ale i jednego z najciekawszych podziału temperamentu jest Hipokrates. Stwierdził on, że w ciele każdego z nas występują 4 soki (humory), były to:
- krew,
- żółć żółta,
- żółć czarna,
- flegma.
Zależnie od tego, który sok przeważa, z takim typem temperamentu mamy do czynienia. Hipokrates wyróżnił cztery takie typy. Są to sangwinik, u którego przeważa krew, choleryk, u którego przeważa żółć żółta, melancholik, u którego przeraża czarna żółć oraz flegmatyk, w którego przeważa flegma. Warto dowiedzieć się o nich czegoś więcej.
Sangwinik - radosny i aktywny
To typ bardzo ustabilizowany, ekstrawertyk o optymistycznym podejściu do świata. To człowiek towarzyski, uwielbiający bycie wśród innych. cechują go wysokie umiejętności komunikacyjne, jest dobrym mediatorem. Sangwinicy są weseli, nie przejmują się porażkami, chętnie angażują się w różnorodne działania, nie obawiają się nowości. Sangwinika cechuje jednak rozrzutność, niefrasobliwość, są to osoby beztroskie, roztrzepane, bywają nieodpowiedzialne.
Sangwinik będzie dobrym sprzedawcą, nauczycielem, managerem oraz szefem: będzie motywował innych do działania i stale wynajdował nowe, ciekawe inicjatywy. Niestety, może cechować go słomiany zapał.
Choleryk - władczy i porywczy
To typ pobudliwy, ekstrawertyk z tendencją do dominowania nad innymi. Cholerycy są pracowici, aktywni, źle znoszą nudę i monotonię. Są nastawieni na działanie, szybko podejmują decyzję, są charyzmatyczni, potrafią pozyskać zaufanie innych. uwielbiają pracować sami lub kierować zespołem, źle pracują pod czyjąś komendą. Choleryk bywa władczy, impulsywny, drażliwy, zdarza mu się wybuchnąć gniewem. Cholerycy miewają trudności z panowaniem nad emocjami ale i okazują się bardzo wyraźnie. Choleryk bywa cyniczny, zdarza mu się zachować agresywnie, jest to zarówno agresja słowna, jak i fizyczna.
Cholerycy będą doskonałymi dziennikarzami, sprawdzą się w pracy w marketingu, reklamie, handlu (np. jako przedstawiciele handlowi), na budowie.
Melancholik - spokojny i refleksyjny
Melancholik to typ lękowy, introwertyk pesymistycznie nastawiony do świata i siebie. Melancholicy są spokojni, mają tendencję do refleksji, marzeń, rozmyślania, bujania w obłokach, zwykle jednak są to myśli negatywne. Melancholicy są poważni, mają analityczne umysły, ale i interesuje ich praca twórcza (w samotności!), łatwo podporządkowują się innym, nie mają problemu z pracą według zasad. Melancholik lubi planować, jest sumienny, ostrożny w działaniu. To dobry słuchacz. Bywa jednak nieufny, nieco przewrażliwiony, ma skłonności depresyjne.
W pracy melancholik jest dobrze zorganizowany, będzie znakomicie pracował na samodzielnym stanowisku np. księgowego, ekonomisty, bibliotekarza, notariusza, archeologa, konserwatora zabytków ale i lekarza czy pracownika naukowego.
Flegmatyk - powolny i dokładny
Flegmatyk to zrównoważony introwertyk, powolny ale i łagodny, zdystansowany. W relacjach z innymi bywa chłodny i nieufny, zwykle odpowiada dyplomatycznie, jest skryty i obiektywny. Flegmatyk jest cichy, spokojny, cierpliwy, to doskonały słuchacz, umie doradzić, ale i uspokoić. Cechuje go wysoki poziom empatii. Flegmatyk uwielbia obserwować ludzi, przyglądać się temu, co robią. Flegmatyka trudno wyprowadzić z równowagi, czasem jednak może irytować jego powolność oraz ostrożność, zwłaszcza w kontaktach z innymi, np. bardzo długo buduje relacje z ludźmi, w tym relacje romantyczne czy intymne.
Z uwagi na swoją konstrukcję temperamentu flegmatyk będzie doskonały psychologiem, pisarzem, mediatorem, farmaceutą, lekarzem, księgowym czy pracownikiem biblioteki bądź archiwum.
Współczesne teorie temperamentu
Ciekawe podejście do zagadnienia temperamentu zaproponował również polski psycholog, Jan Strelau. Stwierdził on, że temperament działa na dwóch poziomach: poziomie energetycznym i czasowym.
Na poziome energetycznym możemy mówić o reaktywności emocjonalnej oraz aktywności. Osoby o wysokiej reaktywności są bardzo wrażliwe i mało wydolne w działaniu: reagują zbyt emocjonalnie i nie są w stanie odpowiednio zadziałać. Są tez mało aktywni. Osoby o niskiej reaktywności nie poddają się emocjom i działają bardziej efektywnie, są bardziej aktywni.
Z kolei na poziomie czasowym o typie temperamentu decydują:
- żwawość - psycholog określił ją jako zdolność do szybkiego podejmowania decyzji, reagowanie w określonej sytuacji;
- wytrzymałość emocjonalna - czyli reagowanie na długie i silne bodźce;
- perseweracja - czyli brak zmian w zachowaniu nawet po ustaniu działania danego bodźca;
- wrażliwość zmysłowa - reagowanie na słabe, delikatne bodźce.
Jak widać, temperament jest pojęciem szerokim i ciekawym, budził zainteresowanie już od czasów starożytnych i budzi aż do chwili obecnej.
Komentarze